خانه >

سوء هاضمه چیست و چه علائمی دارد؟

به طور کلی عادات میل کردن غذا به تندی و خارج از زمان معین، تأثیرات نامطلوبی در درمان سوء هاضمه می‌گذارد. استفاده بیش از حد قهوه و چای پررنگ به صورت خیلی داغ، سیر و پیاز خام،‌ سرکه‌های غلیظ، نوشابه و دوغ گازدار، حبوبات و جویدن آدامس به دلیل ایجاد نفخ معده، درد را برای آن ایجاد می‌کند.
یکی از عمده دلایلی که در ایجاد سوء هاضمه مهم است، میکروب هلیکو باکتر پیلوری است که حتماً باید توسط پزشک متخصص بررسی و در صورت وجود، درمان شود. کاهش وزن، بی اشتهایی و سابقه سرطان معده در بستگان درجه یک از مواردی هستند که اگر فرد مبتلا به سوءهاضمه باشد، نیاز به انجام اندوسکوپی را ضروری می کند.

سوءهاضمه یک درد گوارشی بدون زخم است که با علائمی چون احساس درد هنگام غذا خوردن یا سوزش شکم، نفخ، احساس گاز زیاد در شکم، تهوع و استفراغ همراه است. البته ثابت شده که استرس و تنش های روحی در دستگاه گوارش تاثیر زیادی دارد، به طوری که هم در حرکات دستگاه گوارش و هم در آنزیم های هضمی و جذبی تاثیرگذار و درست بوده که استرس ممکن است سوءهاضمه را تشدید کند، اما سوءهاضمه را به حساب استرس نباید گذاشت. در شرایطی خاص، باید برای فرد آزمایش یا اندوسکوپی انجام شود. اگر آندوسکوپی نرمال بود و یا فرد بر اساس تشخیص پزشک مشکلی نداشت، داروهای مانند شربت ضد اسید و یا قرص های فاموتیدین و امپرازول و... بین یک تا دو ماه تجویز می شود اما اگر جواب نداد، داروها را تغییر می دهند. اگر مجموعه داروها باعث بهبود بیمار نشد، ممکن است داروهای ضد افسردگی با دوز کم شروع شود و استرس، اضطراب و وسواس مورد بررسی قرار بگیرد و در صورت وجود آنها نیاز به درمان اساسی دارد.
باید توجه کرد که بعضی از داروها خودشان ممکن است باعث سوءهاضمه شوند. به عنوان نمونه آسپرین یا خانواده آن یا برخی آنتی بیوتیک ها اگر پزشک تشخیص دهد، دلیل سوءهاضمه بیمار مصرف دارو است، آنها را متوقف می کند. بعضی از غذاها ممکن است سوءهاضمه را تشدید کند. در بعضی از بیماران قهوه، غذاهای چرب و پر ادویه، نوشابه های گازدار، سیگار و الکل علایم را بدتر می کند.

آیا طب سنتی هم در درمان می تواند موثر باشد؟
بسیاری از داروهای گیاهی در طب سنتی برای درمان سوءهاضمه استفاده می شوند که خیلی از آنها در داروخانه ها هم در دسترس هستند. یکی از داروهایی که مدت هاست در همه کشورها مورد استفاده قرار می گیرد، نعناع یا ترکیبات آن و بابونه است که بعضی از علایم بیماری را کاهش می دهند اما باید دانست که انتخاب داروی گیاهی هم اگر طولانی مدت مصرف می شود، باید با تایید پزشک آگاه و آشنا به آن داروها صورت بگیرد.

چرا برخی خانم ها در دوران بارداری دچار مشکلات گوارشی می شوند؟
رفلاکس یعنی نشت اسید از معده به ازوفاژ (مری)، در طول بارداری شایع است. به دلیل تغییرات هورمونی و بزرگ شدن فضای شکم در نتیجه بزرگ شدن جنین، رفلاکس تشدید می شود. در افرادی که پیش از بارداری مبتلا به رفلاکس هستند، ممکن است در دوره بارداری این موضوع تشدید شود. رژیم غذایی و پرهیز از غذاهای تند و چرب، قهوه و کاکائو می تواند در کاهش رفلاکس در دوره بارداری کمک کند. اصولا شروع فصلی زخم اثنی عشر در بهار و پاییز است. این موضوع در همه کشورهای جهان شایع است. خیلی چیزها اپیدیمولوژی است. نمی شود دلیل آنها را گفت.

برای بهتر شدن و پیشگیری بهتر است کارهای زیررا انجام دهید.

1. دقت در رعایت بهداشت فردی – مخصوصا بهداشت دهان و دندان – واجب است.

2. غذاهایی را که با بدن تان سازگاری ندارد مصرف نکنید، این را بهتر از هر کسی به تجربه می دانید.

3. پرخوری نکنید، می توانید دفعات بیشتری غذا بخورید با حجم کمتر.

4. ساعت وعده های غذایی را تغییر ندهید، سر ساعت غذا بخورید.

5. میان وعده روزانه را صرف هله هوله های «اشتها کورکن» نکنید.

6. بنشینید و آهسته غذا بخورید، با آرامش و البته بدون اضطراب و عصبانیت.

7. غذا را خوب بجوید.

8. سعی کنید بعضی از انواع غذاها را کمتر استفاده کنید. مثلا مرغ، ماهی کبابی و سیب زمینی آب پز را جایگزین گوشت قرمز، پنیر و دیگر سرخ کردنی ها کنید.

9. متنوع غذا بخورید، چون اشتهای تان باز و هضم غذا سریع و آسان تر می شود.

10. مصرف فیبر را افزایش دهید. بعضی از میوه ها، عموما سبزیجات و نان سبوس دار سرشار از فیبر هستند. البته بعضی از اقلام مثل خیار و گوجه در مورد بعضی ها منجر به بازگشت اسید معده می شود.

11. از مصرف ادویه های تند و سرکه پرهیز کنید.

12. حواس تان باشد: نمک را هم زیاد مصرف نکنید، همه جوره مضر است.

13. کافئین حال معده را خراب می کند؛ حواس تان به مصرف چای سیاه، قهوه و نوشابه های گازدار باشد.

14. آب پرتقال سوزش معده را بیشتر می کند و مصرف سیگار و الکل حال این عضو حیاتی را به کلی به هم می ریزد.

بهار فصل گل کردن زخم اثنی عشر

15. با معده سنگین به رختخواب نروید. یادتان باشد که دست کم فاصله بین شام و خواب باید دو ساعت باشد.

16. لباس های تنگ نپوشید. اگر فشار روی امعاء و احشا را کم کنید، سوزش معده هم کم می شود.

17. ورزش کنید و بکوشید وزن تان را در اختیار بگیرید و در صورت لزوم کاهش دهید.

18. اگر احساس کردید که ضمن یبوست مزاج، شکم تان هم باد دارد و دچار ورم معده شده اید و در ناحیه شکم احساس درد دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

19. سر خود داروی معده و گوارش مصرف نکنید.

20. خیلی از زنان باردار به سوزش معده مبتلا می شوند، مخصوصا در ماه های دوم و سوم بارداری. پرهیز از غذاهای چاشنی دار و سرخ شده توصیه می شود.

یکی از داروهای رایجی که برای اسید معده تجویز می شود فاموتیدن است.

به طور طبیعی اسید معده برای هضم غذا تولید می‌شود. مقدار بیش از حد اسید، سبب آسیب زدن به آستر پوشاننده معده می‌گردد که نتیجه آن التهاب، زخم و سایر بیماری‌ها می‌باشد. فاموتیدین با کاهش تولید اسید در معده اثر خود را اعمال می‌کند. این مکانیسم سبب کاهش علائم بیماری و کمک به بهبود روند درمانی در بیماری می‌گردد.

نکته: مصرف فاموتیدن در بارداری ممنوع نیست اما در سه ماه اول بارداری بهتر است دارویی مصرف نشود و زیر نظر پزشک در دوران بارداری و همچنین کودکان فاموتیدن مصرف گردد.
عوارض داروی فاموتیدین
مصرف فاموتیدین ممکن است منجر به عوارضی مانند سردرد، یبوست یا اسهال شود. اگر هر یک از این عوارض ادامه یافت یا بدتر شد به سرعت با پزشک خود تماس بگیرید. در صورتی که دکتر گوارش داروی فاموتیدین را برای شما تجویز کرده است، مطمئن باشید فواید آن بیش از مضراتش خواهد بود.

مقدار و نحوه مصرف
میزان مصرف این دارو برای بیماری‌های مختلف متفاوت است و باید طبق نظر پزشک تعیین گردد. به طور معمول برای بیماری‌های زیر میزان مصرف به این شرح است:

زخم معده و دوازدهه در بزرگسالان: برای درمان حاد، از راه خوراکی مقدار 40 میلی‌گرم به هنگام خواب به مدت 8-4 هفته مصرف می‌شود. به‌عنوان درمان نگهدارنده مقدار 20 میلی‌گرم به هنگام خواب از راه خوراکی مصرف می‌شود. میزان مصرف در کودکان 16-1 سال mg/kg/day 5/0 موقع خواب یا به‌ صورت دوبار در روز و با دوز حداکثر روزانه mg/day 40 می‌باشد.
حالات پاتولوژیک ترشح بیش از حد (مانند سندرم زولینگر- الیسون، سندرم روده کوتاه) در بزرگسالان: از راه خوراکی، مقدار 20 میلی‌گرم هر شش ساعت مصرف می‌شود. تا مقدار 160 میلی‌گرم هر شش ساعت می‌توان تجویز کرد.
درمان کوتاه مدت برگشت اسید از معده به مری (رفلاکس) در بزرگسالان: 40-20 دوبار در روز تا 12 هفته مصرف شود. میزان مصرف در کودکان 16-1 سال mg/kg/day 1 یک یا دوبار در روز می‌باشد.
پیشگیری یا درمان سوزش سرمعده در بزرگسالان و کودکان بالای 12 سال: 1 قرص به هنگام بروز علائم یا mg 10 یک ساعت قبل از غذا مصرف می‌شود. دارو می‌ تواند دو بار در روز استفاده شود.

و در آخر به نکاتی که در این محتوا برای پیشگیری و بهبود اشاره شد اهمیت دهید و اگر غذایی موجب تشدید اسید معده در شما می شود از آن پرهیز کنید. شما بهتر از هر کسی می توانید تشخیص دهید که بدنتان با چه مواد خوراکی دچار تنش می شود.

منابع:وبلاگ مجله اینترنتی حنانه،سلامت و تابناک