خلاصه‌نویسی یک روش مفید و امتحان شده برای یادگیری بهتر است. اکثر ما در دوران تحصیل برای بهتر متوجه شدن مطالب درسی عادت به خلاصه کردن جزوه یا کتاب درسی خودمان داشتیم. پس تا حدودی با خلاصه‌نویسی کتاب آشنا هستیم، اما آنچه که در این محتوا قرار است بخوانید تکنیک‌های درست برای خلاصه کردن است. در واقع می‌خواهم شما را با خلاصه‌نویسی به روش تخصصی و اصولی آشنا کنم. بسیاری از دانشجویان و حتی اساتید و دیگر افراد با استفاده از تکنیک‌های خلاصه‌نویسی یادگیری و آموزش بهتری را ارائه می‌دهند. ذهن برای دریافت مطالب کاربردی و مهم آمادگی دریافت بهتری دارد تا مطلبی که دارای اضافه گویی یا دارای توضیح بیش از اندازه است.
تاثیر مثبت خلاصه‌نویسی بر روی دانشجویان و دانش‌آموزان
اگر که یک استاد و یا معلم بخواهد یک کتاب درسی را صفحه به صفحه به دانش‌پذیر خود آموزش دهد به نظر شما چند درصد دانشجویان یا دانش‌آموزان می‌توانند در پایان ترم در آن درس نمره قابل قبولی کسب کنند؟ استفاده از این شیوه دیگر منسوخ شده است و اساتید و مربیان دیگر حاضر نیستند صفحه به صفحه مطالب را روخوانی کنند یا درس دهند و به شما تاکید کنند کل متن کتاب حتی پا‌ورقی‌ها باید برای امتحان مطالعه شود! امروزه بسیاری از مربی‌ها دوره‌دیده هستند و حتی کلاس‌های تندخوانی و خلاصه‌نویسی را گذرانده و با تکنیک‌های هوشمند تدریس می‌کنند. آن‌ها می‌دانند با تکنیک‌های خلاصه‌نویسی مثلا در یک فایل پاورپوینت حتما می‌توانند نتیجه بهتری بگیرند.
یا یک دانشجو و یا دانش‌اموز می‌داند که اگر برای خودش مطالب را دسته‌بندی و خلاصه کند سریع‌تر مطالب را خواهد آموخت و قطعا نمره بهتری کسب خواهد کرد تا اینکه ساعت‌ها بخواهد وقت بگذارد و کل کتاب را بخواند و ذهنش را آشفته سازد و در نهایت با خستگی زیاد آن نتیجه‌ای را که انتظار داشته را نگیرد! پس استفاده از تکنیک خلاصه‌نویسی کتاب برای همه می‌تواند مفید باشد.
چگونه متن کتاب را خلاصه کنیم؟
ابتدا یک نگاه کلی به کتاب و مطالب آن باید داشته باشید. پس از این کار، سعی کنید در یک صفحه کلمات کلیدی را علامت بزنید و یا یادداشت کنید. برای مثال: در کتاب "آموزش تولید محتوا" شما در صفحه اول با کلمه "سئو" برخورد می‌کنید، سئو یک کلمه کلیدی و با اهمیت در این کتاب است. یادداشت کلمات کلیدی باعث می‌شود شما سریع‌تر بتوانید مطالب مهم را استخراج کنید.
جملات دارای نکته را حتما یادداشت کنید. برای مثال در کتاب آموزش تولید محتوا جمله (رپورتاژ آگهی یکی از روش‌های مهم تولید محتوا در بازاریابی محسوب می‌شود) این یک جله مهم است و رپورتاژ آگهی یک کلمه کلیدی با اهمیت در این کتاب محسوب می‌شود.
دسته‌بندی کردن عناوین مهم و عناوین فرعی یکی دیگر از تکنیک‌های خلاصه نویسی است. برای مثال: (انواع روش‌های تولیدمحتوا) می شود عنوان اصلی و زیر این عنوان، عناوین فرعی نوشته می شود. مانند مطلب زیر:
انواع روش های تولید محتوا
1-محتوای متنی
2-محتوای ویدئویی
3-پادکست یا محتوای صوتی
4-محتوای متنی تصویری
ذهن شما مطالب دسته‌بندی را به راحتی می‌تواند در خود ثبت کند. اما اگر همین محتوا به شکل زیر نوشته شود نمی‌تواند در خلاصه‌نویسی مورد قبول باشد. انواع روش های تولید محتوا شامل محتوای متنی، محتوای ویدئویی، پادکست و ... است.
وقتی مطالب شماره‌گذاری می‌شوند و زیر هم مرتب نوشته می‌شود هم به لحاظ نگارشی درست‌تر است و هم توانایی به خاطر سپردن شما با این روش بالا‌تر می‌رود. در مرحله آخر شما باید جملات مربوط به کلمات کلید و یا جملات مهم را که استخراج کرده‌اید با شیوه نگارشی درست که دارای معنی و مفهوم دنباله دار باشد در کنارهم بچینید. مثلا جملات و نکته‌های مربوط به سئو را بازنویسی کنید و بعد در بخش بعدی مطلب جدید را بنویسید. برای مثال بعد از سئو جملات استخراج شده در مورد دیجیتال‌مارکتینگ را بنویسید. در واقع سعی کنید یک جور فصل‌بندی جمع و جور انجام دهید.
چگونه یک مقاله و پایان نامه را خلاصه نویس کنیم؟
برای خلاصه نویسی مقاله نیاز است ابتدا با چهارچوب کلی یک مقاله‌علمی آشنا باشیم. این چهارچوب عبارت است از:
- چکیده
- بیان مسئله
- اهداف تحقیق
- روش تحقیق
- یافته‌ها و نتایج تحقیق
چکیده چیست و باید شامل چه مطالبی باشد؟
چکیده باید شامل 300 تا 400 کلمه باشد و در آن هدف کلی از مطالعه، طرح کلی و یافته‌های اصلی به همراه خلاصه‌ای کوتاه از نتایج درج شود. در واقع با مطالع چکیده مقاله خواننده باید با طرح کلی پروژه و یا تحقیق شما بتواند آشنا شود و هدف شما از نوشتن پایان نامه یا مقاله را کاملا دریابد. بعد از نوشتن چکیده با توجه به چهارچوب یک مقاله یا پایان نامه که به آن اشاره شد به ترتیب به همان شیوه‌ی خلاصه‌نویسی، البته با دقت بیشتر شروع به استخراج مطالب می‌کنید.
نکته مهمی که در پایان نامه‌ها و مقاله‌های علمی باید به آن توجه کرد رفرنس‌نویسی است که حتما باید با توجه به اصول رفرنس‌نویسی در پایان نامه انجام گیرد. همچنین درج منابع و نویسنده و ناشر در انتهای خلاصه‌نویسی کتاب یک امر درست و ضروری است.
